Uyku Apnesi Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri
Uyku Apnesi Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri
Uyku apnesi, uyku sırasında nefesin kısa süreli olarak durması veya yüzeyselleşmesiyle ortaya çıkan ciddi bir uyku bozukluğudur. Bu duraklamalar genellikle 10 saniye veya daha uzun sürer ve gece boyunca defalarca tekrarlanarak hem uyku kalitesini düşürür hem de vücudun yeterli oksijen almasını engeller.
Tedavi edilmezse; yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, felç (inme) ve tip 2 diyabet gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
🔹 Uyku Apnesi Türleri
1. Obstrüktif Uyku Apnesi (OUA):
En yaygın görülen tiptir. Uyku sırasında boğaz kaslarının gevşemesiyle hava yolunun daralması sonucu nefes akışı kısmen ya da tamamen kesilir.
2. Santral Uyku Apnesi:
Beynin solunumu kontrol eden kaslara sinyal gönderememesi sonucu nefes alıp verme geçici olarak durur.
3. Karma (Mikst) Uyku Apnesi:
Her iki tipin bir arada görüldüğü durumdur.
⚠️ Uyku Apnesi Belirtileri
-
Yüksek sesle horlama
-
Nefes durmaları (eş veya aile bireyleri tarafından fark edilir)
-
Boğulma ya da nefes nefese uyanma
-
Gündüz aşırı yorgunluk ve uyuklama hali
-
Sabah baş ağrısı, ağız kuruluğu veya boğaz ağrısı
-
Konsantrasyon güçlüğü, unutkanlık
-
Sinirlilik, ruh hali değişiklikleri
-
Uykuda sık idrara çıkma (noktüri)
🧬 Uyku Apnesi Nedenleri ve Risk Faktörleri
-
Obezite (en önemli risk faktörü)
-
Erkek cinsiyet ve ileri yaş
-
Dar hava yolları, büyük bademcik veya geniz eti
-
Alkol, sigara ve sakinleştirici ilaç kullanımı
-
Burun tıkanıklığı ve kronik alerjiler
🧪 Tanı Yöntemleri
Uyku apnesi tanısı, nöroloji uzmanı tarafından yapılan polisomnografi (uyku testi) ile konur.
Bu testte beyin dalgaları, kalp ritmi, solunum, kandaki oksijen seviyesi ve vücut hareketleri ölçülür.
📊 Apne-Hipopne İndeksi (AHI):
-
AHI < 5 → Normal
-
AHI 5–15 → Hafif Uyku Apnesi
-
AHI 15–30 → Orta Uyku Apnesi
-
AHI > 30 → Şiddetli Uyku Apnesi
💊 Uyku Apnesi Tedavi Yöntemleri
1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
-
Kilo verme
-
Yan pozisyonda uyuma
-
Alkol ve sigaradan kaçınma
-
Uyku ilaçlarını sınırlama
2. CPAP/BIPAP Cihazları:
Orta ve şiddetli olgularda en etkili tedavi yöntemidir.
CPAP cihazı, pozitif hava basıncıyla hava yolunu açık tutar ve apneleri önler.
3. Ağız İçi Apareyler:
Alt çeneyi veya dili öne konumlandırarak hava yolunu genişleten özel diş apareyleri, hafif vakalarda etkili olabilir.
4. Cerrahi Tedavi:
Anatomik engeller (bademcik, geniz eti vb.) varsa cerrahi müdahaleler gerekebilir.
Bazı durumlarda dil kökü veya yumuşak damak bölgesine yönelik operasyonlar CPAP tedavisine destek olarak uygulanabilir.
🩵 Sonuç
Uyku apnesi yalnızca uykuyu değil, genel sağlığı da tehdit eden ciddi bir durumdur.
Sürekli horlama, gündüz aşırı yorgunluk veya nefes durması gibi belirtiler fark eden kişilerin uyku hastalıkları konusunda uzman bir nöroloğa başvurması hayati önem taşır.
Uzm. Dr. Özge Yağcıoğlu Yassa
Nöroloji Uzmanı